Башҡорт теле/Һүҙлектәр/Биология: өлгөләр араһындағы айырма
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
З. ӘЙЛЕ (фекер алышыу | өлөш) |
З. ӘЙЛЕ (фекер алышыу | өлөш) Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ |
||
367 юл: | 367 юл: | ||
* Ятрышник шлемоносный — Оҙон әшәлсә |
* Ятрышник шлемоносный — Оҙон әшәлсә |
||
== '''Башҡортостан Республикаһының Ҡыҙыл Китабы''' |
== '''Башҡортостан Республикаһының Ҡыҙыл Китабы''' (1-се том) == |
||
''Үҫемлектәрҙең һирәк осрай торған һәм юғала барыусы төрҙәре - |
''Үҫемлектәрҙең һирәк осрай торған һәм юғала барыусы төрҙәре - |
||
Редкие и исчезающие виды высших сосудистых растений'' |
Редкие и исчезающие виды высших сосудистых растений'' |
17:27, 4 май 2017 өлгөһө
Кеше биологияһы
К
- колбочки (глаза) — күҙ шекәрәһендәге колба рәүешле күҙәнәктәр
- палочки (глаза) — күҙ шекәрәһендәге цилиндр рәүешле күҙәнәктәр
Ботаника
А
- Адонис — һары умырзая
- Аир — иртамыр
- аистник -ҡауҙыйемеш
- Аконит (борец) — мүктәк, таҡыя үлән
Б
- Багульник — һаҙанаҡ
- Бадан — соғыр
- Базилиҡ — райхан
- бузульник — һары андыҙ (ҡаҙаҡса шулай тип алғандар, андыҙ — девясил)
- Баранец — көкөрт үләне
- Бедренец — мәкә
- Безвременник — көҙсәскә
- Белена — тилебәрән
- Белозор — һаҙйондоҙ
- Белокопытник — аҡтояҡ
- Белокрылник — аҡҡанат
- Бересклет — зелпе
- Бесмертнник, цмин — үлмәҫгөл
В
- Валериана — бесәй үләне
- Василек — суҡмарбаш
- василистник — биҙгәксән
- василистник желтый — баҡыр сәскә
Г
- Горец змеиный — йылантамыр
Д
- Дягиль лекарственный — айыу көпшәһе
М
- Маревые — алабута сәскәлеләр
- Марь многолистная — әҫпе еләге
К
- Коровяк обыкновенный, медвежье ухо — айыу ҡолағы
- Купена лекарственная — айыу емеше
П
- Черемша — Айыу (урман) йыуаһы Прострел, Сон-трава — күк умырзая
С
- Сныть — зәржә, фәрзә
Ч
- Черемша — Айыу (урман) йыуаһы
Ш
- Шалфей — һаусәскә
- Шафран — зәғферән
- Шлемник — бүрегүлән
- Шпажник — ҡылысьяпраҡ
Ҡыҙыл китап үҫемлектәре
А
- Авран лекарственный — Дарыу ҡырлуты
- Алтей лекарственный (бобовые) — Алтей үләне
- Арктоус альпийский — Арктоус
- Астрагал ветвистый — Тарбаҡлы астрагал
- Астрагал Гельма — Гельм астрагалы
- Астрагал скальный, камнеломный — Тау астрагалы
- Астрагал Карелина — Карелин астрагалы
- Астрагал Клера — Клер астрагалы
- Астрагал норвежский, сочевичниковый — Норвегия астрагалы
- Астрагал песчаный — Ҡом астрагалы
- Астрагал рогоплодный — Моронло астрагал
Б
- Багульник болотный — Һаҙанаҡ
- Баранец обыкновенный (баранцовые) — Һапһыҙ көкөрт үләне
- Бессмертник, цмин песчаный — Шиңмәҫгөл
- Болотный мирт обыкновенный (хамедафне болотный) — Һаҙ мирты
- Болотоцветник щитолистный — Ҡалҡан япраҡлы һыу гөлө
- Большеголовник (рапонтикум) серпуховидный — Дөйәбаш үлән
- Бровник одноклубневый — Ялған аҡһырғаҡ
В Валериановые:
- Валериана аптечная (лекарственная) — Бесәй үләне
- Валериана клубневая — Бүлбеле бесәй үләне
- Венерин башмачок пятнистый — сыбар кәкүк ситеге
- Венерин башмачок вздутый (крупноцветковый) — Әҙрәсгөл
- Венерин башмачок настоящий — Кәкүк ситеге
- Вероника крапиволистная — Эре юшан
- Ветреничка уральская — Урал елбәгәйе
- Водяника гермафродитная — Һаҙ емеше
- Водяной орех сибирский, чилим — Һыу сәтләүеге
- Володушка многожилковая — Туманаҡ
Г
- Гвоздика иглолистная — Энә япраҡлы ҡәнәфер
- Гвоздика узколепестная — Ҡыйғас ҡәнәфер
- Гвоздика уральская — Урал ҡәнәфере
- Гладиолус (шпажник) тонкий — Мунсаҡгөл
- Глобулярия (шаровница) крапчатая — Һипкелле йомрогөл
- Головчатка уральская — Тумалаҡ гөл
- Гониолимон красноватый — Ҡыҙғылт гониолимон
- Горечавка лежачая — Түшәлмә бабаҫыр уты
- Горечавник бородатый — Һаҡаллы бабаҫыр уты
- Горошек многостебельный — күп һабаҡлы кәрешкә
- Горькуша (соссюрея) мелкоцветковая — бөрсөклө билсән
- Горькуша уральская — Урал билсәне
- Гроздовник виргинский — виргин тәлгәш үләне
- Гроздовник многораздельный — Айырса тәлгәш үлән
- Гроздовник полулунный — Тәлгәш ҡаҙаяҡ
- Гудайера ползучая — Ят үлән
Д
- Девясил высокий — Андыҙ
- Дендрантема Завадского — Дендрантема гөлө
- Дремлик болотный — Һаҙ баҙыҡайы
- Дремлик тёмно-красный — Ҡыҙыл баҙыҡай
- Дриада восьмилепестковая — Дриада
- Дубровник чесночный — Туйраут
Е Ежовник меловый — Аҡбур анабазисы
Ж
- Живокость уральская — Таҡыябаш ҡыңғырау
- Жирянка обыкновенная — Быума үләне
- Житняк ломкий (сибирский) — Арышбаш
З
- Зигаденус сибирский — Себер зигаденусы
- Зимолюбка зонтичная — Сатырлы ҡышһөйәр
- Золототысячник болотный — Һаҙ һарыгүҙе
- Зопник колючий — Сәнскеле майсыбыҡ
И
- Ива арктическая — Арктика талы
- Ива голубаватая (Старке) — Старк талы
- Ива грушанколистная — Һыу талы
- Ива деревцевидная — Ҡаты тал
- Ива черничная — Бүре талы
- Ирис (касатик) жёлтый — Һары ирис
- Ирис (касатик) низкий — Тәпәш ирис
- Ирис (касатик) сибирский — Себер ирисы
К
- Калипсо луковичная — Бүлбеле калипсо
- Камнеломка болотная — Һаҙлыҡ таутишәре
- Катран татарский — Майлут
- Качим Патрэна — Дауыл уты
- Качим триждыветвистый — Тетелмә дауыл уты
- Качим уральский — Урал дауыл уты
- Кермек каспийский — Каспий татырланы
- Кермек полукустарниковый — Ҡыуаҡлы татырлан
- Кермек толстокорневой — Татырлан
- Клевер альпийский — Ҡарғабаш
- Клюква болотная (четырёхлепестная) — Мүк үләне
- Клюква мелкоплодная — Ваҡ мүк үләне
- Княженика, костяника арктическая — Бикә үләне
- Ковыль Залесского — Залесский ҡылғаны
- Ковыль Коржинского — Коржинский ҡылғаны
- Ковыль красивейший — Күркәм ҡылған
- Ковыль Лессинга — Лессинг ҡылғаны
- Ковыль опушеннолистный — Йөнтәҫ япраҡлы ҡылған
- Ковыль перистый — Дөйә ҡылғаны
- Ковыль сарептский (тырсик) — Сарепт ҡылғаны
- Козелец голый — Рупрехт еҫлегөлө
- Кокушник ароматнейший — Еҫле кәкүк әшәлсәһе
- Кокушник длиннорогий — Кәкүк әшәлсәһе
- Колосняк акмолинский — Акмолинск тауғыяғы
- Колосняк гигантский (кистистый) Клокова — Клоков тауғыяғы
- Копеечник Гмелина — Гмелин тәңкә гөлө
- Копеечник крупноцветковый — Эре тәңкәгөл
- Копеечник Разумовского — Разумовский тәңкәгөлө
- Копеечник серебристолистный — Аласуҡ
- Коротколепестник реснитчатый — Керпек япрағүлән
- Костенец зелёный — Йәшел таш ҡаҙаяғы
- Костяника арктическая — Бикә үләне
- Костяника хмелелистная — Ҡыҙыл бөрлөгән
- Кубышка малая — Кесе томбойоҡ
- Курильский чай кустарниковый — Курил сәйе
Л
- Лаготис уральский — Урал лаготисы
- Ладьян трёхнадрезанный — Айырсалы сәскә
- Лазурник трёхлопастный — Күксин
- Лапчатка песчанистая — Ҡаҙ үләне
- Лапчатка шелковая — Ебәк ҡаҙ үләне
- Лапчатка Эверсманна — Эверсманн ҡаҙ үләне
- Лен жилковатый — Селтәр япраҡлы етен
- Лен уральский — Урал етене
- Липарис Лёзеля — Лезел липарис
- Лисохвост сизый — Күк төлкөғойроҡ
- Ллойдия поздняя — Көҙгө ллойдия
- Лук желтеющий — Һарғылт йыуа
- Лук косой — Оҫҡон йыуаһы
- Лук плевокорневищный — Тамырсалы йыуа
- Лук поникающий — Ҡалмыҡ йыуаһы
- Лук привлекательный — Күркәм йыуа
- Лук черемша — Һаҫы йыуа
- Льнянка алтайская — Алтай етенүләне
- Льнянка слабая — Нескә етенүлән
- Люцерна сетчатая — Селтәрле люцерна
- Лядвенец просмотренный — Йыланҡуҙаҡ
М
- Меч-трава обыкновенная — Ҡылысүлән
- Минуарция Гельма — Гельм минуарцияһы
- Минуарция Крашенинникова — Крашенинников минуарцияһы
- Многорядник Брауна — Браун ҡаҙаяғы
- Морошка приземистая — Һаҙ үләне
- Мытник плотный — Ҡанлгөл
- Мытник скипетровидный — Ябай кәкүк тубылғыһы
- Мытник Эдера — Эдер тубылғыһы
- Мякотница однолистная — Һырғаҡлы яңғыҙ япраҡ
Н
- Надбровник безлистный — Япраҡһыҙ эйәгүлән
- Незабудочник уральский — Нескәгөл
- Неоттианта клобучковая — Алһыу әшәлсә
- Норичник Скополя — Сираж
О
- Осока богемская — Оҙон күрән
- Осока двудомная — Ике өйлө күрән
- Осока малоцветковая — Һирәк сәскәле күрән
- Осока кавказская — Кавказ күрәне
- Осока (заливная) магелланская — Магеллан күрәне
- Осока поздняя — Көҙгө күрән
- Осока тёмная — Ҡара күрән
- Осока тонкоцветковая — Йоҡа күрән
- Остролодочник Гмелина — Гмелин кәмәяпрағы
- Остролодочник голый — ланғас кәмәяпраҡ
- Остролодочник Ипполита — Ипполит кәмәяпрағы
- Остролодочник сближенный — Йәнәш кәмәяпраҡ
- Остролодочник сходный — Оҡшаш кәмәяпраҡ
- Остролодочник уральский — Урал кәмәяпрағы
- Офрис насекомоносная — Бөжәк сәхләбе
- Очеретник белый -
П
- Пажитник плоскоплодный -
- Пальчатокоренник длиннолистный — Мөгөҙүлән
- Пальчатокоренник пятнистый — Һипкелле мөгөҙүлән
- Пальчатокоренник Руссова — Руссов бармаҡтамыры
- Пальчатокоренник Фукса — Фукс бармаҡтамыры
- Парнолистник перистый — Ҡушъяпраҡ
- Патриния сибирская -
- Первоцвет длиннострелочный — Оҙонса япраҡлы кәзә һаҡалы
- Первоцвет кортузовидный — Көрән кәзә һаҡалы
- Пион марьин корень (уклоняющийся) — Дөр-дөр сәскә
- Подлесник Жиральда — Түшәгүлән
- Подорожник Крашенинникова — Крашенинников юл япрағы
- Пололепестник зелёный — Йәшел ярым япраҡ
- Полынь баргузинская — Баргузин әреме
- Полынь малоцветковая — Һирәк сәскәле әрем
- Полынь солянковидная — Тоҙут һымаҡ әрем
- Пролесник многолетний — Зәһәр үлән
- Проломник Леманна — Таутишәр
- Прострел желтеющий — Һарғылт умырзая
- Пузырник горный — Тау ҡыуығүләне
- Пузырник Дайка — Дайк ҡаҙаяғы
- Пузырник судетский — Ҡыуығүлән
- Пузырчатка малая — Ҡыуығүлән
- Пухонос альпийский — Йөнтәҫ үлән
- Пухонос приземистый — Тәпәш йөнтәҫ үлән
- Пушица стройная — Мамыҡбаш күрән
- Пыльцеголовник длиннолистный — Һеркәбаш үлән
- Пыльцеголовник красный — Ҡыҙыл һеркәбаш үлән
- Пырей отогнутоостный — Кәкре ҡылсыҡлы аҡтамыр
- Пырей средний — Әрһеҙ аҡтамыр
Р
- Рапонтикум (большеголовник) серпуховидный — Дөйәбаш үлән
- Рдест нитевидный — Һыу йөнө, рдест
- Родиола иремельская — Ирәмәл алтын тамыры
- Роза колючейшая — Нескә гөлйемеш
- Росянка английская — Һирәк ысығүлән
- Росянка круглолистная — Ысығүлән
- Рябчик малый (шахматовидный) — Сатраш сел үләне
- Рябчик русский — Сел үләне
С
- Сальвиния плавающая — Күл сальвинияһы
- Сверция тупая — Тупаҡ сверция
- Сердечник тройчатый — Йөрәк үләне
- Сирения седая — Сал сирения
- Скрученник приятный — Күркәм үрмәс үлән
- Смолевка малолистная — Әҙ япраҡлы елемүлән
- Солнцецвет башкирский — Башҡорт сыуаҡсәскәһе
- Солнцецвет монетный — Тәңкә сыуаҡсәскә
- Солодка Коржинского — Татлы тамыр
- Солонечник растопыренный — Тарбаҡлы ҡояшут
- Соссюрея мелкоцветная — Бөрсөклө билсән
- Стальник пашенный (полевой) — Ҡоросүлән
- Стеригма войлочная — Кейеҙ стеригма
- Схенус ржавый — Тутлы үлән
Т
- Тайник сердцевидный — Моронса ҡушъяпраҡ
- Тайник яйцевидный — Ҡушъяпраҡ үлән
- Термопсис ланцетолистный — Йүтәл үләне
- Тимелея воробьиная — Сәпсек тимелеяһы
- Тимьян клоповый — Торатау еҫле үләне
- Толокнянка обыкновенная — Талҡан йемеш
- Тонконог жестколистный — Шырт еҙүлән
- Тонконог Ледебура — Ледебур еҙүләне
- Триния щетинисто-волосистая — Йөнтәҫ триния
- Тырсик — сарепт ҡылғаны
- Тюльпан Биберштейна — Биберштейн тюльпаны
- Тюльпан поникающий — Һалынҡы тюльпан
У
- Ужовник обыкновенный — Ҡаҙаяҡ үлән
Ф
- Флокс сибирский — Себер флоксы
- Франкения жестковолосая — Шырт франкения
- Франкения припудренная — Буҙырланған франкения
Х
- Хамедафне болотный, (мирт обыкновенный) — Һаҙ мирты
- Хаммарбия болотная — Һаҙ хаммарбияһы
- Хвойник двухколосковый (бессмертник) — Эфедра үләне
Ц
- Цмин песчаный (бессмертник) — Шиңмәҫгөл
Ч
- Черемша — Һаҫы йыуа
- Чий блестящий — Чий үләне
- Чилим (водяной орех сибирский) — Һыу сәтләүеге
- Чина Литвинова — Литвинов сырмалсығы
Ш
- Шалфей клейкий — Йөнтәҫ шалфей
- Шаровница крапчатая — Һипкелле йомрогөл
- Шиверекия подольская — Шиверекия үләне
- Шлемник высокий — Бейек бүрегүлән
- Шпажник тонкий (гладиолус) — Мунсаҡгөл
- Шток- роза морщинистая — Һырлы шток-роза
Щ
- Щитовниковые — ҡаҙаяҡлылар ғаиләһе
Э
- Эфедра обыкновенная — Эфедра үләне
Я
- Яблоня лесная — Ҡырағай алмағас
- Ясенец голостолбиковый — Кавказ баҙыяны
- Ясколка Крылова — Крылов зыягөлө
- Ясколка уральская — Урал зыягөлө
- Ястребинка иремельская — Ирәмәл тыранғуты
- Ятрышник мужской — Яҙғы әшәлсә
- Ятрышник обожжённый — Көйгән әшәлсә
- Ятрышник шлемоносный — Оҙон әшәлсә
Башҡортостан Республикаһының Ҡыҙыл Китабы (1-се том)
Үҫемлектәрҙең һирәк осрай торған һәм юғала барыусы төрҙәре - Редкие и исчезающие виды высших сосудистых растений Өфө «Китап» 2001.
- Гл. Редактор Е. В. Кучеров — д.б.н, профессор, член-кор. АН РБ
Члены ред-ой коллегии:
- А. А. Фаухутдинов — председатель Госуд. Комитета по охране окруж. среды,
- Б. М. Миркин — д.б.н., профессор
- А. И. Соломещ — д.б.н.
- А. А. Мулдашев — к.б.н.
Зоология
А
- Аист черный — ҡара ҡауҙы
- Алая чайка — ваҡ ҡарабаш сарлаҡ
Б
- Балобан — балабан
- Белая куропатка — ағуна
- Бёлая лазоревка — буран турғайы
- Бёлая трясогузка — аҡ сәпсек
- БЕЛОГЛАЗКА — аҡкүҙ(балыҡ)
- БЕЛОРЫБИЦА — аҡбалыҡ
- Белоспинный дятел — аҡ ала тумыртҡа
- Белокрылая крачка — аҡҡанат сарлаҡ
- Белощёкая крачка —аҡтамаҡ сарлаҡ
- белуга — ҡырпа(балыҡ)
- Беркут — бөркөт
В
- Вьюрок — аҡбауыр турғай
З
- Змееяд — һунағара
К
- Карась — табан балыҡ
- Крохаль большой — беле
Л
- Лебедь-кликун — аҡҡош
- Лещ — ҡорман
- Лосось — һөмбаш
- Луток — аҡсабан
М Н
- Налим — шамбы
О
- Окунь — алабуға
- Орлан-белохвост — диңгеҙ бөркөтө
П
- Плотва — сабаҡ
- Подорлик малый — баҡраҡ бөркөт
- Пуночка — аҡбаш турғай
Р
- Ряпушка — күл сабағы
С
- Савка — аҡбаш өйрәк
- седой дятел — буҙ тумыртҡа
- серая ворона —ала ҡарға
- серый гусь— ала ҡаҙ
- серый сорокопут — ваҡ һайыҫҡан
- Серебристая чайка — аҡ сарлаҡ
- Серощёкая поганка — аҡбаш сыпҡай
- Сиг — сөгә
- Снеток — аҡ сабаҡ
- Скопа — кәлмәргән
- сойка — бараба
- степной жаворонок — буҙ турғай
- стерх — аҡ торна
- стрепет-биҙгәләк
Т
- Турпан — ҡарасабан
У
- Угорь — йыланбалыҡ
Ф
- Форель — бағры
Х
- Хариус — бәрҙе
Ш
- Широконоска — ҡашыҡморон
Ч
- Чернеть хохлатая — ала өйрәк
Ц Э Ю Я