Башҡорт теле/Һүҙлектәр/Географик атамалар (Башҡортостан, Рәсәй): өлгөләр араһындағы айырма
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Alfiya55 (фекер алышыу | өлөш) |
Alfiya55 (фекер алышыу | өлөш) |
||
22 юл: | 22 юл: | ||
* Белягуш — Бәләғош һырты, Белорет р. |
* Белягуш — Бәләғош һырты, Белорет р. |
||
* Белые Гребни — Аҡҡырлас |
* Белые Гребни — Аҡҡырлас |
||
* Биктарь - Биктәр, Ишембай р. |
|||
* Большой Иремель — Оло Ирәмәл |
* Большой Иремель — Оло Ирәмәл, Ҡабан, Белорет р. |
||
* Большой Калу - Оло Ҡалыу, Белорет, Ишембай р. |
|||
* Большой Крака - Оло Ҡыраҡа, Белорет р. |
|||
* Большой Шатак, Бишитяк, Баштау - Бешәтәк, Белорет р. |
|||
* Большой Шаршалабиик — Оло Шыршылыбейек |
* Большой Шаршалабиик — Оло Шыршылыбейек |
||
* Зигальга (хребет) — Егәлгә һырты |
* Зигальга (хребет) — Егәлгә һырты |
17:54, 13 май 2017 өлгөһө
Башҡортостандағы һәм башҡорт сығышлы атамалар
- Абдуллинская гора Абдулла тауы, (2005). Дыуан р. Мәтәле а. эргәһендә
- Аваляк — Әүәләк (Ирәмәлдә) (Средний А. — Урта Ә., Большой А. — Оло Ә.)
- Абараш-Баш — Абарашбаш
- Акбиик — Акбейек һырты, Белорет р.
- Акбулякъарка — Аҡбүләкарҡа һырты, Белорет р.
- Алабия — Алабейә һырты, Учалы р.
- Альян — Әлйән тауы, Ейәнсура р. Абҙан а.
- Арвякрязь, Ряз-Таш — Әрүәк-Рәз тауы, Белорет ҡ.
- Ардакты — Арҙаҡты/Әрҙәкте һырты, Бөрйән р.
- Ардаклы — Арҙаҡлы йылғаһы, Ейәнсура р.
- Аютузаклаган — Айыутоҙаҡлаған һырты, Белорет р.
- Багарязы — ? һырты, Ишембай һәм Ғафури р.
- Базал — Баҙал һырты, Бөрйән р.
- Бакты — Баҡты һырты, Белорет р., Силәбе ө.
- Балкантау — Балҡантау, Дәүләкән р.
- Балятар — Бәләтәр, Бәләтур һырты, Бөрйән р.
- Баш-Алатау — Баш Алатау, Башҡорт Алатауы, Мәләүез, Ишембай р.
- Баштау — Баштау һырты, Белорет р.
- Башташ — Башташ һырты, Салауат р., Силәбе ө.
- Баштин — Биштин һырты, Ишембай, Белорет р.
- Белягуш — Бәләғош һырты, Белорет р.
- Белые Гребни — Аҡҡырлас
- Биктарь - Биктәр, Ишембай р.
- Большой Иремель — Оло Ирәмәл, Ҡабан, Белорет р.
- Большой Калу - Оло Ҡалыу, Белорет, Ишембай р.
- Большой Крака - Оло Ҡыраҡа, Белорет р.
- Большой Шатак, Бишитяк, Баштау - Бешәтәк, Белорет р.
- Большой Шаршалабиик — Оло Шыршылыбейек
- Зигальга (хребет) — Егәлгә һырты
- Малый Иремель — Кесе Ирәмәл
- Медвежье ущелье — Ҡырымбикә тарлауығы (Ишембай р. Иҫкесәк ауылынан 3 км-ла)
- Синяк (хребет) — Иһәнәк (Ирәмәлдәге һырт) (Малый С. — Кесе И., Большой С. — Оло И.)
- Средний Аваляк — Урта Әүәләк
- Сукташ (гора) — Суҡташ (Ирәмәлдә)
- Сундуки (хребет) — Һандыҡ (Ирәмәлдәге һырт)
- Теча — Тинес
- Шарташ (Свердловск) — Шәреташ
- Шелом — Шелом (Большой Ш. — Оло Ш., Малый Ш. — Кесе Ш.)
Мәләүез районының Һәргәй ауылы тирәһендәге ер-һыу атамалары (Илмир Ишбаев яҙып алған)
- Ташлытау тауы
- Ташморон
- Ҡаҙғантау тауы
- Ҡоҙғон уйы
- Ҡыҙҙар уйы
- Ҡыҙҙар тауы
- Дүмбәләс тауы
- Дуға теймәҫ уйы
- Кесерткән уйы
- Әзгәрләк тауы
- Яу сапҡан яланы
- Яңы ферма
- Оҙонғыр һырты
- Ерекле йылғаһы
- Өңлө тау
- Буҙаҡбуй башы (һырты)
- Ҡыҙыляр
- Баллы йылға
- Һөтлө йылға
- Ҡаршы йылғаһы
- Ҡаршы тау
- Үткәүел яланы
- Сыбарат уйы
- Санигән яланы (Сана эйгән)
- Уба (иҫке атамаһы). Нөгөш ҡасабаһының ултырған урыны, быуа төҙөлмәгәнгә тиклем «УБА» тип аталған. Уба — бәләкәй генә түмәләс тау, ҡалҡыу ер. Слово восходит к общетюркскому оба~опа `куча камней, курган`.
- Балантөбәк яланы
- Бүләк буйы яланы
- Һирәт башы яланы
- Ҡырын бит
- Ҡоро йырын
- Буташ йылғаһы
- Яманай ыҙмаһы. ЫҘМА — зимовка, зимовье.
- Йәйләү. Элек малдарҙы йәй көндөре ошо яланға йәйләүгә алып сыҡҡан булғандар.
- Бесәрле ярымутрауы
- Зыярат (элекке). Элекке зыярат урыны. Быуа быуғас һыу аҫтында ҡала.
- Буранай (күл). Был урында быуа быумағанға тиклем ҙур күл булған.
- Үләмәт йылғаһы
- Арҡыры йылға
- Иҫке ферма урыны
- Бейек сағыл. САҒЫЛ — Тауҙың көнгә ҡараған яланғас (ғәҙәттә текә, ташлы) битләүе. Сағыл башы. Сағылдарҙа ҡарағай үҫә. (Косогор).
- Һелкәүес яланы
- Иҫке ҡапҡа яланы
- Юрмаш яланы
- Ҡарлы мәмерйә
- Юрмаш йылғаһы
- Ҡая башы
- Кәкүр (ялан)
- Аҡауаз йылғаһы
- Ҡурғашлы. Ҡурғаш — свинец.
- Ҡурғашлы йылғаһы
- Ялануй уйы
- Оло ялан (Юрмаш)
- Хәлил юлы. Ҡурғашлыға барған юлдың атамаһы.
- Ҡалмаш яланы
- Таллы тауы
Донъя
- Аббасиды — ғәббәсиҙәр
- Абу-Хурайра (араб. историограф)— Әбү-Һүрәйрә
- Агашери — ағашәри (бор. төрки телле ҡәбилә, бөгөн вариҫтары Иранда йәшәй)
- Азербайджан — Әзербайжан
- Азовское море — Аҙау диңгеҙе
- Азыхская пещера — Азих мәмерйәһе (Таулы Ҡарабахта)
- Ак-Коюнлу — Аҡ Ҡуйунлы (төркисә аҡ+ҡуйун (бәрән) тигәндән; төркүмән ҡәбиләләре беләшмәһе)
- Аксуйцы — аҡсуҙар (уйғур субэтносы)
- Алаша (тюрк. племя) — алашалар (Кесе Жүздәге ҡаҙаҡ ҡәбиләһе)
- Алпаут (тюрк. племя) — алпауттар (алптар берләшмәһе мәғәнәһендә)
- Алты чуб (тюрк. племя) — алты чуб (һундарҙан баш алған алты чун ҡәб. берләшмәһе)
- Ардебиль (Иран) — Әрдәбил (Ирандың 31 останының береһе һәм шуның баш ҡалаһы)
- Астар — Астар (бор. семит мифологияһындағы илаһ)
- Атрек (река) — Әтрәк (Иран һәм Төркмәнстандағы йылға)
- Атушцы (уйг.) — атуштар (уйғыр субэтносы)
- Ахеменидское государство — Әһәмәни дәүләте (Әһәмән — бор. фарсы батшалары ырыуы)
- Багдад — Бағдад
- Байлакан, Байлаган — Байлаҡан (Кавказдағы бик бор. ҡала, әрмәнсә — Пайтакаран)
- Балх — Бәлх (Афғанстандағы ҡала)
- Барда — Бәрдә (Әзерб.)
- Барсилы (тюрк. племя) — барсилдар
- Барсхан (тюрк. племя)— барсхан
- Берш (тюрк. племя) (казахский род) — Бәриш
- Бейлаган — Бейлаҡан (Аҡһаҡ Тимер емертелгән Байлаҡан ур. төҙөтә)
- Бенгази — Бәнғәзи
- Бехистун — Беһистун
- Бозок (тюрк. племя) (союз огуских племен)серые стрелы — буҙуҡ
- Буиды (Бувайхиды, Аль-и-Буи) (шииты, правившие в Багдаде в 945—1055 гг.) — бүвәйһиҙәр
- Варсак (тюрк. племя) — варсаҡ
- Верхний Исеть — Үрге Исәт
- Врата блаженства (Дер-и-Саадет, Топкапы — Тупҡапҡа һарайында) — Сәғәҙәт ҡапҡаһы
- Гобустан — Ҡобустан
- Гянджа — Гәнжә
- Дейлемиты (даламиты) — дәйләмиҙәр
- Дербенды — дәрбәндиҙәр
- Джульфа — Жүлфә
- Доланы (уйг.) — доландар
- Дулаты, дуклаты, дуглаты, дулу — дулаттар
- Египет — Мысыр
- Жагалбай (тюрк. племя) — яғалбай
- Зайенде (река в Иране) — Зайәндә
- Заррин-Шахр — Заррин-Шәһәр
- Зороастризм — зәрдүштилек (у татар — зәрдөштлек, турок — зердүштлүк, узбек — зардуштилик, азер. — зәрдүштилик)
- Зулькадар (тюрк. племя) — зүлҡәдәр
- Ивэ (огузское племя) — ивә
- Изреель — Изреғәл
- Ильдегизиды — илдәгизиҙәр
- Исфахан — Исфаһан (этимология: Нисф-ә-Жәһан — пол мира)
- Каан — ҡаған
- Кавары (тюрк. племя) — ҡабарҙар
- ТКавзехекст — Ҡавза
- Кавказ — Кавказ (бер телдә лә Ҡаф тигәнгә оҡшаш атама юҡ, бөтәһендә лә Кавказ)
- Каджары — ҡажарҙар
- Казвин — Ҡазвин
- Кайи (тюрк. племя) — ҡайы
- Канжыгалы (тюрк. племя) — ҡанжығалы
- Карабах — Ҡарабах
- Карадаглы — ҡарадағлы
- Кара-Коюнлу Джаханшах — Ҡара Ҡуйынлы Йыһаншаһ
- Карлуки (тюрк. племя) — ҡарлуҡтар
- Касраниды — кәсрәниҙәр
- Катабанское царство — Ҡәтбан
- Катаганы (тюрк. племя) — ҡатағандар
- Кашгарцы (уйг.) — кәшкәрҙәр
- Кебара — Кәбара
- Кения, кенийцы — Кения, кениҙар
- Кербела — Кәрбәлә
- Кефе — Кәфә (Ҡырымда)
- Комульцы (уйг.) — ҡумулдар
- Корлинцы (уйг.) — корлалар
- Кубань — Ҡобан
- Кубинское ханство (Азерб.) — Ҡуба ханлығы
- Кувейт — Күвәйт
- Кульджинцы (уйг.) — ғулжиҙар
- Курейш — ҡөрәйеш, ҡурайш (ике вариантта йөрөй)
- Куртии — куртиҙар
- Курды — ҡурдтар
- Кучарцы (уйг.) — кучарҙар
- Кырки (тюрк. племя) — ҡырҡтар
- Лобнорцы (уйг.) — лопнурҙар
- Лянкорань — Ләнкәран
- Мавераннахр — Мавараннаһр
- Мазьядиды — мәзйәдиҙәр
- Марага (Иран) — Мараға
- Мариб (Йемен) — Мәғриб (күптәр Викип. Ma’rib тигән)
- Мачины (уйг.) — мачиндар
- Мераге (Иран, город) — Марага
- Мерв (древний город в Ср. Азии) — Мәрв
- Мешхед — Мәшһәд
- Мидия Атропатена — Атропат Мидияһы
- Мингечевир — Мингәчевир
- Минейское царство — Мәин батшалығы
- Мраморное море — Мәрмәр диңгеҙ
- Мугаджары — Мугалжар
- Мусафириды (Салариды) — мосафириҙар (салариҙар)
- Наджаф — Нәжәф
- Наджафабад — Нәжәфәбад
- Найманы (тюрк. племя) — наймандар
- натуфийская культура — натуф мәҙәниәте
- Нахичевань — Нахчиван
- Ниневийцы — нинивиҙәр
- Нушиби (тюрк. племя) — нушиби
- Омейяды — умайялар
- Оногуры (тюрк. племя) — оноғурҙар
- Османская империя — Ғосман империяһы
- Падары (тюрк. племя) — падарҙар
- Палестина — Фәләстин
- Пехлевийский язык — пәһләүи теле
- Полурцы (уйг.) — полурҙар
- Раввадиды — рәүүәдиҙәр
- Румлу (тюрк. племя) — румлу
- Русы (в ед.ч. русин) — русиндар
- Сава — Сәба
- Савская (царица) — Сәба (батшабикәһе)
- Саджиды — сажиҙар
- Саджиды — сажиҙар
- Салариды — салариҙар (мосафириҙар)
- Сальян — Салйан
- Сараб — Сәраб
- Сасаниды — сәсәниҙәр (башҡалар сасаниҙар тип ала, беҙҙең текстарҙа ғына сәсәни)
- Саудовская Аравия — Сәғүд Ғәрәбстаны
- Северный Ледовитый океан — Төньяҡ Боҙло океан
- Сельджуки — сәлжүктәр
- Селевкиды — селевкиҙар (Селевк — эллиндар династияһы)
- Семиты — сәмиттәр
- Сефарды — сфарадтар
- Сефевиды — сәфәүиҙәр
- Сирия — Сүриә
- Согдийцы — соғдиҙар
- Соль-Илецк — Тоҙ-Иләк
- Сумгаит — Сумғайыт
- Сысерть — Сысәрт
- Табаристан — Тәбәристан
- Тевриз — Тәбриз
- Тегеран — Тәһран
- Тимуриды — Аҡһаҡ Тимер дәүләте
- Топкапы — Тупҡапҡа
- Туркманчай — Төркмәнчай (Тәбриз янындағы ауыл)
- Туркоманы — төркүмәндәр
- Турфанцы — турпандар (уйғыр субэтносы)
- Турки и тюрки: БУТАМАҪҠА! тюрки, тюркский — төрки; турки, турецкий — төрөктәр, Турция — Төркиә (башҡорттар төрөк халҡы түгел, төрки халҡы; шулай уҡ төрөктәр ҙә төрки халыҡтарға ҡарай)
- Тюркские племена — кынык — ҡыныҡ, салур — салғыр, авшар — әфшәр, кайи — ҡайы, караман — ҡараман, байандыр — байандыр, печенеги — бәшнәктәр, половцы — ҡыпсаҡтар (Византия һәм Европа сығанаҡтарында ҡумандар, халадж — һалаш,),
- Угэдэй хан — Өгөҙәй хан
- Узы — үздәр (төрки ҡәбиләһе)
- Устаджлы — устажлы (төрки ҡәбиләһе)
- Учтурфанцы — учтурпандар (уйғыр субэтносы)
- Фулад-е-Мобараке — Фүләд-ә-Мөбәрәкә
- Фуюйские кыргызы — Фуюй ҡырғыҙҙары
- Хадрамаут — Һадрамаут
- Ханэ-Исфахан — Ханә-Исфаһан
- Хашт-Бехешт — Һашт-Бәһәшт (Исфаһанда)
- Ходжалы — Хожалы
- Хой — Хой (ҡала)
- Хомейни-Шахр — Хөмәйни-Шәһәр
- Хорасан — Хорасан
- Хорезм — Хәрәзем
- Хотанцы — хөтәндәр (уйғыр субэтносы)
- Хулагуиды — Хулагу дәүләте
- Хуррамиты — һүррәмдәр
- Шамкир — Шәмкир
- Шаншыкылы (тюрк. племя) — шанышҡылы
- Шахин-Шахр — Шаһин-Шәһәр
- Шахсевен — Шаһсевән
- Шеддадиды — Шәддәдиҙәр
- Шейбаниды — шәйбаниҙар
- Шекинское ханство (Азерб.) — Шәки ханлығы
- Шеркеш (тюрк. племя) — шеркеш
- Ширваншахи — Ширваншаһтар
- Черик — черик
- Чехель Сотун — Чәһәл Сүтүн (Исфаһанда)
- Чубань (тюрк. племя) — чубан
- Чуми (тюрк. племя) — чуми
- Чугучакцы (уйг.) — чөчәктәр
- Ысык (тюрк. племя) — ысыҡ
- Эйн-эль-Джарба — Әйн-әл-Жәрбә
- Эривань (Азерб.) — Әриван (ханлыҡ)
- Эскелы (тюрк. племя) — искелдәр
- Юзы (тюрк. племя) — йөҙҙәр
- Язидиды — йәзидиҙәр (мәзйәдиҙәр, шәйбаниҙар)
- Янычары (Турция) — яңысарҙар (новые воины)
- Яркендцы (уйг.) — йәркәндтәр