Ҡаҡ
Ҡаҡ — еләк-емештән әҙерләнә торған аҙыҡ.
Состав
[үҙгәртергә]Ҡаҡ өсөн ҡайын еләге, шартый (ер еләге), ҡарағат, балан, алма алырға мөмкин.
Әҙерләү
[үҙгәртергә]Еләкте йәки емеште ике тапҡыр ит турағыстан үткәреп, иҙмә әҙерләйҙәр. Иҙмәне эре иләктән үткәрәләр.
Алдан өҫтөн майлап әҙерләп ҡуйған таҡталарға, батмустарға йоҡа ғына итеп иҙмәне йәйеп сығалар.
Ҡояш төшмәгән, әммә еләҫ ерҙә киптерәләр. Әҙер ҡаҡ ҡоро булырға, тик һынып торорға тейеш түгел. Йәймәне торба һымаҡ итеп төрөп һаҡлайҙар.
Ҡаҡ — туҡлыҡлы аҙыҡ та, дауа ла
[үҙгәртергә]Шартый, бигерәк тә ҡайын еләге — витаминдар, минераль тоҙҙар, органик кислоталар сығанағы. Ҡан яһауҙа ҡатнаша торған микроэлементтар, витаминдар булыуы аҙ ҡанлылыҡтан ҡулланыла торған шифалы дарыу итә.
Ҡарағат — С витамины микдары буйынса лимонды уҙып китә. Ә был витамин иммунитетты нығыта. Шулай уҡ С витамины, органик кислоталары яман сирҙәргә ҡаршы профилактика сараһы итә.
Ҡарағат ҡағын тән температураһы юғары күтәрелгәндә ҡулланалар. Аппетит булмағанда, анемия булғанда, һалҡын тейгәндә дарыу итеп ҡулланып була.
Балан емеше диетик аҙыҡ булып тора. Шулай уҡ витаминдары, дуплау матдәләре, органик кислоталары, шәкәр, микроэлементтары (фосфор, магний, калий, тимер, марганец, баҡыр, йод) арҡаһында ҡиммәтле дарыу ҙа.
Ҡан баҫымын көйләй, йөрәк сирҙәренән дауалай. Аппетитты аса.
Базед сиренән, аҙ ҡанлылыҡтан да дауалай, көслө антисептик. Һарыһыуҙан арыныу өсөн дә ҡулланыла.
Алманың энегетик ҡиммәте ҙур түгел. Шуға ла һимертмәй генә, организмды көн эсендә кәрәк булған барлыҡ матдәләр менән тәьмин итә ала (А, В, Е, Р витаминдары, каротин, натрий, кальций, тимер, алюминий, марганец, цинк, фтор, көкөрт, никель, ванадий, крахмал, пектин, органик кислоталар).
Ҡан тамырҙарын таҙалай, аҙ ҡанлылыҡтан, атеросклероздан дауалай. Көслө антисептик.