Башҡорт теле/Мәҡәлдәр һәм әйтемдәр/Я

Викидәреслек проектынан

Я[үҙгәртергә]

Ябаға тайҙы хурлама: яҙға сыҡһа, ат булыр; Йәш егетте хурлама: уҡыһа, илгә баш булыр.

  • Ябыҡ ишек шығырҙамай
  • Ябыҡ тайҙы хурлама, яҙҙы үтһә, ат булыр.
  • Ябыулы атта ял ҡалыр,ял ҡалмаһа, йән ҡалыр.
  • Ябағаны яуға менмә ялы бар тип, яман менән ҡоҙа булма малы бар тип
  • Яҙ сәсеүен ҡыштан ал
  • Яҙ уңмаған көҙ уңмаҫ.
  • (Мал) яҙ үлмәһә, көҙ үлмәҫ.
  • Яҙ эшләһәң, ҡыш алырһың.
  • Яҙған мал үҙ аяғы менән кире ҡайта.
  • Яҙға сыҡҡан атты яуҙан да йәлләмә,

Көҙгә кергән атты кейәүеңә лә бирмә

  • Яҙғы айғыр ятҡан ерҙән кешәннәй.
  • Яҙғы сәсеү — бер генә ваҡыт.
  • Яҙҙың бер көнө йылды туйҙыра
  • Яҙҙың йәме сәскә менән, көҙҙөң йәме көлтә менән.
  • Яҙын бер биҙрә ямғыр-бер ҡалаҡ бысраҡ, көҙөн бер ҡалаҡ ямғыр- бер биҙрә бысраҡ.
  • Яҡшы ат ирҙең данын сығарыр.
  • Яҡшы аттың башы ҡашҡа.
  • Яҡшы ат бығауһыҙ йөрөмәҫ, алама атҡа тышау ҙа теймәҫ.
  • Яҡшы килен яҙ килер, яман килен көҙ килер.
  • Яҡшы эш - һаулыҡтың балаһы.
  • Яҡшы әкиәт ысынға яҡын була.
  • Яҡшыға төшкән - ярпайған, Яманға төшкән - ҡартайған
  • Яйлы эш — майлы эш.
  • Яҡшы ат тәртә араһында үлә.
  • Яҡшы атҡа ял юҡ.
  • Яҡшы ағай ил көтһә, йорт кәрәген үтенер,

Яман ағай ил көтһә, илгә дошман килтерер; Яҡшы ағай йорт көтһә, йортҡа шатлыҡ килтерер, Яман ағай йорт көтһә, йәм-байлығын бөтөрөр.

  • Яҡшы егет ил ғәйебен асмаҫ.
  • Яҡшы түрә әҙәмгә юл асыр, яман түрә әҙәмдең юлын быуыр.
  • Яҡшы кеше эш яратыр, яман кеше эш ҡыйратыр.
  • Яҡшы эш үҙ-үҙен маҡтай.
  • Яҡшы юртаҡ — күпкә уртаҡ
  • Яҡшы ҡатын юҡтан ғына юрған һырыр, яман ҡатын яңғыҙ юрғаңды һуйҙырыр
  • Яңғыҙ ағас сана булмай,

Яңғыҙ бейәнән һаба тулмай.

  • Ялан йәме көлтә менән.
  • Ялҡауҙың еренә бойҙай сәсһәң, билсән үҫә.
  • Ялған яндырыр, яманатҡа ҡалдырыр.
  • Ялғанлаған ямандың үҙ башына теле яу.
  • Ялғансы менән хәйләкәрҙең дуҫы ла, иптәше лә, яҡыны ла булмай.
  • Яман ат эйәһен ҡартайтыр.
  • Яман айғыр өйөрсәк.
  • Яман орлоҡ сәсеп, яҡшы иген көтмә.
  • Яман менән юлдаш булһаң Һәрпәк (һәлмәк) балтаң билеңдә булһын
  • Яманлыҡтың төбө - наҙанлыҡ
  • Ямғыр менән ер йәшәр, фатиха менән ир йәшәр.
  • Яман атты ял баҫыр, яман илде яу баҫыр.
  • Яман илдең яҡшыһы булғансы, яҡшы илдең яманы бул.
  • Яман түрә йән алыр.
  • Яңы салғы ҡаты саба.
  • Яр аҫтынан яу сыҡҡан
  • Ярап торорға өй һалма, ярап торорға бисә алма.
  • Ярма һораған көн күрмәҫ, ҡаҙна һораған ил уңмаҫ.
  • Ятҡан ағас ял табыр, йөрөгән аяҡ мал табыр
  • Ялҡау аҙ эшләй, аҙ эшләһә лә,күп тешләй
  • Ялҡау аҡрын барһа ла, ярлылыҡтың артынан тиҙ етер
  • Ялҡау атты ял баҫыр
  • Ялҡау ашҡа килер, уңған эшкә килер
  • Ялҡау булма-ялҡаулыҡ баҫыр
  • Ялҡау йөрөшөнән билдәле
  • Ялҡау кеше иҫәпкә бар, һанға юҡ
  • Ялҡау кеше эш янында ат кеүек,эш янында ат кеүек
  • Ялҡау өйҙә, бүрке сөйҙә.
  • Ялҡау әйткән: «Бөгөн ял итәйем дә, иртәгә ныҡлап эшләрмен ».

Тырыш әйткән: «Бөгөн тырышып эшләйем дә, иртәгә ял итермен».

  • Ялҡау кеше-ярты кеше,уңған кеше-ун кеше
  • Ялҡау өйөнә еткәс йүгерер
  • Ялҡау өмә әйтер,тамаҡһау өмәгә йөрөр
  • Ялҡау торһа йән ҡуймаҫ
  • Ялҡау ултырып йоҡлай, ятып эшләй
  • Ялҡау урынын йыймаҫ
  • Ялҡау үгеҙ ит бирә,ялҡау кеше ни бирә?
  • Ялҡау үлмәҫ, рәхәт көн күрмәҫ
  • Ялҡау ялдан туймаҫ,уңған эштән туймаҫ
  • Ялҡау ялҡауға эйәрер
  • Ялҡау ята белмәҫ,ятһа, тора белмәҫ
  • Ялҡау ятып ашар
  • Ялҡау аҙ эшләй, аҙ эшләһә лә, күп тешләй.
  • Ялҡау аҡрын барһа ла, ярлылыҡтың артынан тиҙ етер.
  • Ялҡау атты ял баҫыр.
  • Ялҡау ашҡа килер, уңған эшкә килер.
  • Ялҡау булма — ялҡаулыҡ баҫыр,
  • Ялҡау йөрөшөнән билгеле.
  • Ялҡау кеше иҫәпкә бар, һанға юҡ.
  • Ялҡау кеше аш янында ат кеүек, эш янында ят кеүек.
  • Ялҡау кеше — ярты кеше, уңған кеше — ун кеше.
  • Ялҡау өйөнә еткәс йүгерер,
  • Ялҡау өмә әйтер, тамаҡһау өмәгә йөрөр.
  • Ялҡау торһа йән ҡуймаҫ.
  • Ялҡау ултырып йоҡлай, ятып эшләй.
  • Ялҡау урынын йыймаҫ.
  • Ялҡау үгеҙ ит бирә, ялҡау кеше ни бирә?
  • Ялҡау үлмәҫ, йәхәт көн күрмәҫ.
  • Ялҡау ялдан туймаҫ, уңған эштән туймаҫ.
  • Ялҡау ялҡауға эйәрер.
  • Ялҡау ята белмәҫ, ятһа, тора белмәҫ.
  • Ялҡау ятҡан ерҙән кеше өйрәтер.
  • Ялҡау ятып ашар.
  • Ялҡау ятыр ерҙең яйлыһын һайлар.
  • Ялҡау ятыр, йоҡо тирмәне тартыр.
  • Ялҡауға йомош ҡушһаң, ул Һиңә аҡыл өйрәтер.
  • Ялҡауға көн дә байрам, кеше май ашағанда, ул эсә айран.
  • Ялҡауға көн дә ял.
  • Ялҡауға ҡояш та ваҡытында сыҡмай.
  • Ялҡауға ҡәбер хәрәм.
  • Ялҡауға үгеҙ үлһә — ит, арба ватылһа — утын.
  • Ялҡауға эш ҡушһаң, атаң бирмәгән өгөттө бирер
  • Ялҡауға эш ҡушһаң, башы ауырта,
  • Ялҡауға эш юҡ.
  • Ялҡауға эш ярамаҫ.
  • Ялҡауға ярты көн эш, ярты көн ял.
  • Ялҡауҙан эш ояла.
  • Ялҡауҙы ҡандала баҫыр.
  • Ялҡауҙы яланда күрмәҫһең.
  • Ялҡауҙың аты ла аҙымһыҙ бул ы р.
  • Ялҡауҙың башында план күп була.
  • Ялҡауҙың — бешкән дә төшкән.
  • Ялҡауҙың дуҫы — йоҡо.
  • Ялҡауҙың көн дә башы ауырта.
  • Ялҡауҙың эсе, йоҡосоноң башы ауырта.
  • Ялҡауҙың эше тарҡау.
  • Ялҡауҙың ялы аҙнаһына биш көн.
  • Ялҡауланһаң — ауырырһың, тырышһаң— һауығырһың.
  • Ялҡаулығыңды юҡ итһәң, тамагыңды туҡ итерһең.
  • Ялҡаулыҡ башҡа бәлә килтерер.
  • Ялҡаулыҡ — зәхмәт, дарыуы — хәрәкәт.
  • Ялҡаулыҡтың дарыуы — эш.
  • Яманды ашҡа саҡырһаң саҡыр, эшкә саҡырма.
  • Ямандың эше ярты юлда ҡалыр.
  • Яңғыҙҙың эше бөтмәҫ.
  • Яңғыҙ һыйырым аранда,

Ни ҡайғым бар буранда?

  • Яратҡан эш ялҡтырмай.
  • Ярлылыҡ ғәйеп түгел, ялҡаулыҡ ғәйеп.
  • Ярлылыҡҡа дарыу юҡ, ялҡаулыҡ менән ҡушылһа.
  • Ярты көнгә ярыш юҡ.
  • Ярты эш йөҙгә оят.
  • Ярыҡ ҡайҙа — ел шунда, ялҡау ҡайҙа — тел шунда.
  • Ярышмаған эш ауыр була.
  • Ята-ята таш та сатнай.
  • Ятҡан аяҡ ял табыр, йөрөгән аяҡ мал табыр.
  • Ятҡан ерең көшөл өҫтө булһа ла, кеше өҫтөндә булмаһын.
  • Ятып икмәк табылмай.
  • Ятып ҡалғансы, атып ҡал.
  • Ятһаң, ята бирәһең, торһаң, бара бирәһең.
  • Яуға барған — йәйәһен онотҡан.